Ağız Kanseri
Kanser hastalığı, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de en önemli toplumsal sağlık problemleri arasında sayılıyor. Ağız ve yutak kanseri, dünya genelinde en sık rastlanan altıncı kanser türü olarak biliniyor. 50 yaş ve üzeri erkeklerde ağız kanseri görülme riski, diğer kişilere göre daha yüksek seyretse de yine de son 30 yıla bakıldığında skuamöz hücreli karsinom (hücrelerde büyüyen bir çeşit cilt kanseri) teşhisi konuladn 45 yaş altındaki vaka sayılarında artış açık bir şekilde görülüyor.
Ağız Kanseri Nedir?
Ağız kanseri, ağız içinde herhangi bir bölgede ya da boğazın üst kısmında gelişebilir. Dudaklarda, ağız tabanında ve tavanında, boğazda, dilde, yanak kenarlarında, bademciklerde, diş etlerinde ya da diğer farklı alanlarda oluşabilir.
Ağız kanseri, çevre bölgelere yayılmadan önce genellikle dudaklar ve ağız tabanında başlar. Genellikle karsinoma (dokuda oluşan herhangi bir kanser, tümörlü kitleye verilen isim) şekli, yassı hücre adı verilen ağız yüzeyindeki hücrelerde oluşur. Yassı hücreli nitelikteki karsinomalar, lenf sistemiyle ya da kan yoluyla vücudun diğer bölgelerine bulaşır ve hızlı bir yayılım gösterebilir.
Ağız Kanseri Neden Olur? Nasıl Oluşur?
Kanser, hücrelerin kontrolsüz bir biçimde çoğalmasıyla meydana gelir. Ağız kanseri oluşumunun sebebi henüz tam olarak bilinmese de sağlıklı hücrelerinde meydana gelen mutasyonların kanser riskini oluşturabileceği düşünülüyor. Bu noktada oluşan mutasyonlar, sağlıklı hücrelerin çoğalmasını engelleyebilir ve böylelikle kitleler oluşabilir. Zaman geçtikçe bu kitleler, vücudun farklı alanlarına yayılım gösterebilirler. Ağız kanseri oluşma nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Tütün ve alkol tüketimi
- Cinsel yolla bulaşan papilloma virüsü (HPV)
- İlerleyen yaş
- Dudakların aşırı derece güneşe maruz kalması
- Kronik ağız yaraları
- Zayıf bağışıklık sistemi
- Genetik yatkınlıklar
- Erkek olmak (kadınlara kıyasla 2 katı daha fazla görülüyor)
- Ağız sağlığına önem vermemek
Ağız Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Ağız kanserinin belirtileri genel olarak çoğu kişide benzer semptomlar gösterir. Ağızda yumru ve ülser şeklinde ilk olarak kendini gösterebilir. Bunun dışında diğer ağız kanseri belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Ağızda iyileşmeyen yaralar
- Ağızda geçmeyen ağrılar
- Yanakta oluşan kitle
- Diş eti, dil, bademcik ya da ağız mukozasında beyaz ya da kırmızı renkli lezyonlar
- Çene ve dili hareket ettirememe
- Çiğneme ve yutma zorlukları
- Boğazda acıma ve sürekli bir takılma hissi
- Ağız içerisindeki bölgelerde şişlik
- Diş kayıpları, diş ağrıları, uyuşma ve gevşeme
- Ses değişiklikleri
- Kilo kaybı
- Nefeste kötü koku
- Boyunda şişlik ya da kitle
Ağız Kanseri Nasıl Anlaşılır? Nasıl Teşhis Edilir?
Ağız kanseri, genel olarak bakıldığında erkenden uyarılar verir. Bu uyarılar fark edildiğinde bir sağlık kuruluşuna başvurmak oldukça önemlidir. İyileşmeyen yaralar, ağız içinde deri topaklanması, şişmesi, ağız içi kanamaları, kulak ve boğaz ağrısı, boğaz ve çene yaraları, konuşma güçlüğü çekmek, oynak dişler ve çiğneme zorlukları gibi semptomlarınız bulunuyorsa ve 2 haftadan fazla bir süredir bu yakınmaları yaşıyorsanız en yakın zamanda bir sağlık kuruluşuna başvurmanız gereklidir.
Düzenli bir muayene sonrasında başvurulan hekimler hastaların kaygılarını ve hastalık öykülerini dinledikten sonra ağız içlerinin fiziksel bir incelemesinde bulunabilir. Eğer ağız kanseri başlangıcı belirtileri görülüyorsa farklı fiziksel muayeneler yapılabilir ve laboratuvarda incelenmesi için hastalardan doku örneği alınabiir. Bu doku örneği de biyopsi işleminden geçer.
Eğer yapılan tetkikler sonucunda kanser teşhis edilirse, kanserin hastaların vücudunda bulunduğu süreyi öğrenmek amacıyla birkaç test daha istenebilir. Bu testler şu şekilde sıralanabilir:
- CT taramaları
- X-Ray
- MRI
- Endoskopi
- PT taramaları
Uygulanacak olan testlerin her biri, kanserin vücutta ne kadar süredir var olduğu ve hangi bölümlere sıçrayıp sıçramadığını görmek için özellikle tercih edilebilir. Endoskopi, vücudun belirli bir bölgesinde hâkim olunmasına izin verirken, MR gibi diğer taramalar ise vücudun daha detaylı resmini çıkarabilir ve daha yararlı sonuçlar elde edilmesine yardımcı olabilir.
Ağız Kanseri Evreleri Nelerdir?
Evreleme sistemi, kanser hakkında detaylı bir bilgilendirme sistemi oluşturma amaçlı kullanılır. Bu sayede kanserin yayıldığı bölgeler ve ne kadar agresif olduğu hakkında kolaylıkla bilgi edinilebilir.
Ağız kanseri evreleri dört farklı aşamadan oluşur.
- İlk aşama olan evre I, iki santimetreden küçük, henüz lenf bezlerine yayılım göstermeyen tümörlerdir.
- Evre II ise kanserin boyutu ilk evreye göre çok daha büyüktür.
- Evre III’te ise kanserin boyutunun büyümesinin yanında lenf bezlerinde de yayılma görülebilir.
- Son aşama olan evre IV’te ise kanserli hücreler, vücudun diğer bölgelerine de yayılım gösterebilir.
Kanserin evresinin bilinmesi, tedavi yöntemleri açısından oldukça önemlidir. Tedavide son yıllarda sağlanan başarılar sayesinde kanserin evreleri hastalığın gidişatını değil, uygulanacak olan tedaviyi belirleme açısından oldukça önemlidir.
Ağız Kanseri Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Ağız kanseri tedavi yöntemlerinde kişilerin kanser evreleri ve sağlık durumları baz alınarak birbirinden farklı işlemler uygulanabilir. Genel olarak uygulanacak tedavi yöntemlerini sıralayacak olursak
Tıbbi öykünün dinlenmesi ve fiziksel muayene
- Baş, boyun ve ağız muayenesi
- Panendoskopi
- Laringoskopi
Biyopsi
Görüntüleme Yöntemleri
- Bilgisayarlı tomografi
- Göğüs filmi
- Manyetik rezonans görüntüleme
- Pazitron emisyon tomografisi
- Kan testleri
Ağız kanseri tedavisinde bu yöntemler, tümörün bulunduğu bölgeye ve safhasına bağlı olarak tek başına ya da birlikte uygulanabilirler. Ağız kanseri tedavi yöntemleri, tümörün bulunduğu alana yayılma durumu ve tümörün çeşidine bağlı olarak değişiklikler gösterir. Tedavide ana seçenekler, cerrahi, kemoterapi ve radyoterapidir.
Hekimler tedavi planı belirlerken, hastanın genel sağlığını, kanserin tipini, tedavi etme olasılığını, tedavilerin sonucunda konuşma, çiğneme ve yutma fonksiyonlarının ne derece etkileneceğini mutlaka değerlendirirler.
Ağız Kanseri Tedavi Edilmezse Yayılır mı?
Ağız kanseri tedavi edilmediği durumlarda daha derin dokulara, komşu yumuşak dokulara, sinirlere, leflere, kan damarlarına ve kemiklere kadar yayılarak kişilerin hayatını olumsuz derecede etkileyebilir.
Ağız Kanserine Hangi Bölüm Bakar?
İki ya da üç haftayı geçen ağız ve dil içerisindeki lezyon şikayetleri için en yakın zamanda bir kulak burun boğaz uzmanına görünmek gereklidir.