NÖROŞİRÜRJİ (BEYİN VE SİNİR CERRAHİSİ)
Beyin ve sinir cerrahisi, tıp literatüründeki ismi ile nöroşirürji beyin, omurilik, periferik sinirlerde yaralanma veya hastalık durumlarında hastaların tanı ve tedavisiyle ilgilenen tıbbi uzmanlık dalıdır. Yaralanmanın veya hastalığın durumuna bağlı olarak nörolojik cerrahlar, cerrahi ve cerrahi olmayan tedavi yöntemlerini uygulayabilirler. Bu tıp dalı, beyin, omurilik, sinirler ve ilgili anatomik yapılar üzerine odaklanır. Beyin ve sinir cerrahisinin ilgilendiği rahatsızlıklar arasında tümörler, travmalar, damar hastalıkları, enfeksiyonlar, epilepsi ve hareket bozuklukları yer alır. Bu alandaki doktorlar ileri teknoloji görüntüleme cihazları ve cerrahi tekniklerle kullanarak hastaların yaşam kalitesini artırmak ve nörolojik sorunlarını çözmek için en etkili tedavi yaklaşımlarını sunarlar.
Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöroşirürji) Nedir?
Nöroşirürji, kişilerin sinir sisteminde meydana gelen veya sinir sistemini etkileyen rahatsızlıkların tedavisi ile ilgilenen tıbbi bölümdür. Bu bölümde görev yapan cerrahlar sinir sistemi üzerinde cerrahi müdahale yaparlar, aynı zamanda ameliyatsız tedaviler de sağlayabilirler. Beyin cerrahları ayrıca sinir sistemini destekleyen yapılar olan kafatası, omurga omurları, omurga diskleri, kan damarları, koruyucu membranlar ve yumuşak dokuları etkileyen durumları da teşhis ve tedavi edebilir.
Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöroşirurji) Hastalıkları Nelerdir?
Beyin ve sinir cerrahisi, sinir sistemiyle ilgili çeşitli hastalıkların tanı ve tedavisinde görev alır. Bu tıbbi bölüm beyin, omurilik, sinirler ve ilgili anatomik yapılar üzerindeki patolojik durumları ele alır. Beyin ve sinir cerrahisi hastalıklarından bazıları şunlardır:
-
Beyin ve Omurilik tümörleri: Beyin ve omurilik tümörü, beynin ve omuriliğin içinde veya çevresinde hücrelerin anormal büyümesi veya kitlesidir. Beyin ve omurilik tümörleri ve tedavisi İyi huylu veya kötü huylu tümörlerin cerrahi olarak müdahale edilmesini içerir.
-
Karpal tünel sendromu: Karpal tünel sendromu son derece yaygın bir bilek sorunudur. Bileğinizdeki karpal tünelin içindeki tahriş veya hasar, şişliğin sinire baskı yapmasına neden olur. El bileğindeki sinirin sıkışması nedeniyle ortaya çıkan semptomların düzeltilmesi için cerrahi müdahale uygulanabilir.
-
Beyin omurilik sıvısı sızıntısı: Bu durum, beyni ve omuriliği çevreleyen sıvının olması gereken yerden dışarı sızmasıdır. Omurilik veya beyin zarlarında oluşan bu sıvı sızıntıları cerrahi olarak tedavi edilebilir.
-
Konjenital beyin rahatsızlıkları: Chiari malformasyonları, araknoid kistler gibi doğuştan gelen beyin anomalilerinin cerrahi müdahale ile düzeltilmesi yöntemidir. Konjenital beyin rahatsızlıkları, doğuştan gelen ve beyin gelişimindeki anormalliklerden kaynaklanan çeşitli durumları ifade eder.
-
Konjenital omurga koşulları: Konjenital omurga koşulları, doğuştan gelen omurga anomalilerini ifade eder ve genellikle fetal gelişim sırasında ortaya çıkar. Bu koşullar arasında spina bifida ve omurilikle ilişkili diğer doğumsal defektler bulunur. Cerrahi müdahale anomalilerinin tedavisinde kullanılabilir.
-
Anevrizmalar: Beyin bölgesinde görülen anevrizma beynin içinde veya çevresinde kan damarının zayıf bir bölgesinde oluşan bir şişliktir. Çoğu anevrizma küçüktür ve sorun yaratmaz. Ancak yırtılmış bir beyin anevrizması hayati tehlike oluşturur. Tedavi genellikle anevrizmanın onarılmasını içerir.
-
Omurga problemleri: Skolyoz, spondilolistezis gibi omurga deformiteleri, omurga yapısının anormal eğrilikleri veya kaymalarıdır. Cerrahi müdahale, deformitenin düzeltilmesi ve omurganın stabilizasyonunu sağlamak için gerekebilir.
-
Spastisite: Spastisite; kas sertliği, aşırı aktif refleksler, güçsüzlük ve zayıf koordinasyon gibi birden fazla bulgunun oluşturduğu bir klinik tablodur. Genellikle beyin veya omuriliğin kas ve esneme reflekslerini kontrol eden bölgelerinin hasarlanmasından (travma, serebral palsi, multipl skleroz vb.) kaynaklanır. Medikal tedaviden fayda görmeyen uygun hastalarda selektif dorsal rizotomi, selektif nörotomi, pallidotomi veya intratekal baklofen pompası gibi cerrahi seçenekler uygulanabilir.
-
Omurilik stimülasyonu (Spinal kord stimülasyonu): Omurilik stimülasyonu, başarısız bel cerrahisi sendromu, laminektomi sonrası ağrı
, geleneksel ve cerrahi girişimlere dirençli dejeneratif disk hastalığı, periferik kozalji, epidural fibrozis, araknoidit veya lomber adeziv araknoidit, kompleks bölgesel ağrı sendromu, refleks sempatik distrofi veya kozalji gibi
rahatsızlıklarla ilişkilendirilen tek taraflı veya iki taraflı, gövde ve/veya uzuvlardaki kronik, dirençli ağrının tedavisinde yardımcı olmaya yönelik cerrahi bir işlemdir.
-
Travmalar sonrası tedavi (Darp veya kaza sonucu): Kafa, beyin, boyun veya omurga bölgesinde meydana gelen travmatik yaralanmalar, sinir hasarı ve diğer ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Cerrahi müdahale, yaralanmanın ciddiyetine ve tipine bağlı olarak gerekebilir.
-
Beyin Kanaması: Beyin kanaması, acil müdahale gerektiren ciddi bir durumdur ve tedavi planı hastanın durumuna bağlı olarak değişir. Genellikle, kanamanın kontrol altına alınması, intrakranial basıncın azaltılması ve beyin dokusunun korunması amaçlanır
-
Parkinson hastalığı ve diğer hareket bozuklukları: Parkinson hastalığı yaşa bağlı dejeneratif bir beyin rahatsızlığıdır, beynin bazı kısımlarının bozulmasına neden olur. ilaç tedavisine olumlu yanıt vermeyen durumlarda doktor tarafından cerrahi tedavi uygulanabilir
-
Sıkışmış sinirler ve diğer sinir problemleri: Sıkışmış sinirler, karpal tünel sendromu gibi durumlar sinirlerin sıkışmasına ve ağrı, uyuşma veya zayıflık gibi semptomlara neden olabilir. Cerrahi müdahale, sinirin serbest bırakılmasını içerebilir.
-
Hidrosefali: Hidrosefali, beyninizin ventrikül adı verilen boşluklarında beyin omurilik sıvısının) aşırı birikmesidir. Beyindeki aşırı beyin omurilik sıvısı birikimi cerrahi olarak drenaj edilir.
Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöroşirurji) Bölümünde Uygulanan Tanı ve Test Yöntemleri Nelerdir?
Beyin ve sinir cerrahisi, yüksek derecede teknik uzmanlığın yanı sıra olağanüstü el becerisi becerileri gerektirir. Nöroşirurjinin başarısının anahtarı, nörolojik bozuklukları teşhis etmek ve tedavi etmek için kullanılan radyoloji araçlarının çeşitliliğidir. Beyin ve sinir cerrahisi doktorları teşhis için öncelikle hastanın semptomları, tıbbi geçmişi ve aile öyküsünü dikkatlice incelerler. Fizik muayene, nörolojik bulguların ve belirtilerin değerlendirilmesinde önemli bir adımdır. Beyin ve sinir cerrahisi bölümünde uygulanan testlerden bazıları şunlardır:
-
Bilgisayarlı tomografi (BT): Bilgisayarlı tomografi (BT), beyin veya omuriliğin üç boyutlu görüntülerini oluşturan bilgisayar destekli bir röntgen tekniğidir. Beyin ve omurilikteki yapısal anormallikleri, tümörleri, kanamaları veya kırıkları görüntülemek için kullanılır.
-
Manyetik rezonans görüntüleme (MRG): Özellikle yumuşak dokuların son derece ayrıntılı görüntülerini oluşturmak için manyetik ve radyo dalgalarını kullanan manyetik rezonans görüntüleme tekniği kullanılır. Bu test daha ayrıntılı görüntüler sağlar ve beyin dokusunun, omurilik ve sinirlerin detaylı değerlendirilmesine olanak tanır.
-
Pozitron emisyon tomografisi (PET): Sinir sistemindeki metabolik fonksiyonu değerlendirmek için radyoaktif izleyici kullanan pozitron emisyon tomografisi (PET) kullanılabilir. Bu teşhis yöntemi beyin tümörleri veya epileptik durumların tespitinde yardımcı olabilir.
-
Manyetoensefalografi (MEG): Manyetik reseptörlerle sinir sinyallerini kaydederek beynin haritasını çıkarmaya yönelik bir görüntüleme tekniğidir. Beyin elektrik aktivitesini kaydeder ve epilepsi gibi nörolojik bozuklukların teşhisi ve lokalizasyonu için önemli veriler içerebilir.
-
Lomber ponksiyon (Omurilik sıvısı analizi): Lomber ponksiyon, omurilik sıvısının alınmasını içeren bir prosedürdür. Bu sıvı, beyin ve omuriliğe ilişkin enfeksiyonlar, kanama veya diğer patolojik durumlar hakkında bilgi sağlar.
-
Nöropsikolojik testler: Nöropsikolojik testler, beyin fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılır. Bellek, dikkat, dil becerileri ve diğer kognitif (bilişsel) yeteneklerin değerlendirilmesine yardımcı olabilir.
-
Laboratuvar testleri: Laboratuvar testleri, enfeksiyonlar, inflamasyon durumları, elektrolit dengesizlikleri ve metabolik bozukluklar gibi birçok nörolojik hastalığın tanısında yardımcı olabilir. Örneğin, inflamasyon belirteçleri, tiroit fonksiyon testleri, kan şekeri seviyeleri ve biyokimyasal analizler sıkça kullanılan laboratuvar testleridir.
Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöroşirurji) Tedavi Yöntemleri ve Kullanılan Teknolojiler Nelerdir?
Beyin cerrahisi, tümörler, kan pıhtıları, anevrizmalar, epilepsi ve Parkinson hastalığı gibi çeşitli durumların tedavisinde kullanılır. Bir beyin cerrahı tarafından gerçekleştirilir ve bu hassas operasyonlar için gerekli olan anestezi türleri, izleme ve ameliyat sonrası bakım hakkında kapsamlı bilgiye sahip bir anestezi uzmanının katılımıyla yapılır. Ayrıca çocukluk çağı beyin ve sinir hastalıkları (pediatrik nöroşirürji) tedavisi de bu bölümün konuları arasındadır. Tedavide kullanılan bazı yöntemler şunlardır:
-
Cerrahi müdahaleler: Beyin ve sinir cerrahisi, cerrahi prosedürlerin geniş bir yelpazesini içerir. Bu prosedürler, beyin tümörlerinin çıkarılması, anevrizmaların kapatılması, sinir sıkışmalarının serbest bırakılması ve omurga deformitelerinin düzeltilmesi gibi çeşitli durumları içerir.
-
İlaç tedavisi: Birçok nörolojik hastalık ve durum, semptomların kontrol edilmesine yardımcı olmak için ilaç tedavisi gerektirir. İlaçlar, ağrıyı azaltmak, nöbetleri kontrol altına almak, sinir iltihabını azaltmak veya beyin kimyasal dengesini düzeltmek gibi farklı amaçlarla kullanılabilir.
-
Fizik tedavi ve rehabilitasyon: Beyin ve sinir cerrahisi sonrasında, bazı hastaların fonksiyonlarını geri kazanmaları veya iyileşmelerini hızlandırmaları için fizik tedavi veya rehabilitasyon programlarına ihtiyaçları olabilir.
Ayrıca beyin ve sinir cerrahi bölümünde kullanılan çeşitli cerrahi yöntemler ve teknolojik prosedürlerden bazıları şunlardır:
-
Geleneksel açık cerrahi: Geleneksel açık cerrahide beyin cerrahı tarafından hastanın kafatası bölgesi açılır. Acil durumlarda travmatik yaralanmaların tedavisinde sıklıkla kullanılır.
-
Endoskopik cerrahi: Endoskopi cihazı ile yapılan ameliyat türünde, beynin içerisinde görüntü alarak tedavi işlemini gerçekleştirmek için cerrah tarafından küçük bir kamera ve aletler içeren esnek bir endoskop kullanılır.
-
Mikrocerrahi: Bu yöntemde, cerrahlar mikroskop altında çalışarak çok küçük ve hassas cerrahi işlemler gerçekleştirirler, böylece sinirleri ve dokuları en az hasarla tedavi edebilirler.
-
Radyocerrahi: Radyocerrahi, odaklanmış yüksek dozda radyasyon kullanılarak tümörlerin veya lezyonların tedavi edildiği minimal invaziv bir yöntemdir. Bu yöntemde beyin tümörlerinin ve diğer anormalliklerin konumunu doğru bir şekilde belirlemek için hassas bir şekilde hedeflenen radyasyon ışınları kullanılır.
-
Endovasküler cerrahi: Endovasküler cerrahi, bacağın femoral arterindeki bir açıklıktan cerrahi aletlerin sokulmasını içerir. Felç, AVM, anevrizma ve beyin tümörleri dahil olmak üzere bir kan damarı içindeki beyin bozukluklarını tedavi etmek için kullanılır.
-
Omurga nöroşirürjisi: Omurga nöroşirürjisi servikal (boyun), torasik (orta) ve lomber (alt) omurgayı kapsar. Travma, omurilik disklerinin artriti veya spondilozdan artrit gibi rahatsızlıklardan kaynaklanan omurilik sıkışmasını tedavi etmek için kullanılabilir.