Bazı enfeksiyonlar ya da strese sebep olan durumlarda bağışıklık sistemimiz tiroit bezine karşı saldırıya geçer. Bu saldırı neticesinde tiroit üreten hücrelerimizin hasar görmesi, tiroidit olarak adlandırılır. Özetle tiroidit, tiroit bezinde enflomasyona sebep olan bir hastalıktır.

Belirti ve özelliklerine bağlı olarak tiroiditler şu şekilde sınıflandırılır:
 

Akut Tiroidit

Tiroit bezinin iltihaplanması sonucu oluşur; şu isimlerle de bilinir: Akut ya da kronik, süpüratif, nonsüpüratif veya septik tiroidit.

Akut tiroiditin şu alt türleri bulunur: Subakut granülomatöz tiroidit (De Quervain tiroidit, Sessiz (ağrısız, postpartum tiroidit), Kronik troidit,  (Hashimoto tiroiditi), Riedel tiroiditi ve diğer tiroiditler.

 

Akut Tiroiditin Nedenleri Nelerdir?

 Normalde tiroit bezi sağlam bir kapsül/kılıf içinde korunduğu ve yoğun iyot barındırdığı için enfeksiyonlara karşı dirençlidir. Bağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle çevredeki organ ve dokularda meydana gelen enfeksiyon veya metastazlar tiroit bezine de sıçrayabilir.

 

Akut Tiroiditin Belirtileri Nelerdir?

  • Boyun üzerinde tiroit bezinin bulunduğu bölgede ağrı, hassasiyet ve ısı artışı
  • Yüksek ateş ve bölgesel lenf düğümlerinde şişme
  • Yüksek sedimantasyon
  • Kanda tiroit hormonu miktarında yükseliş (Bazen hasara bağlı olarak tiroit hormonları kana dökülebilir.)

 

Akut Tiroidit Tedavisi Nasıl Yapılır?

Ultrasonografi muayenesinde tiroit bezinde apse saptanır. Apsenin boşaltıldığında çoğunlukla hem tanı netleşir hem de tedavi gerçekleşir. Ayrıca antibiyotik tedavisi de etkilidir.  Tiroit bezinde fazla hasar varsa ve kalıcıysa hipotiroidi (tiroit bezi yetersizliği) oluşabilir. Hipotiroidi tanısında hormon tedavisine başlanır.  

 

Subakut Tiroidit (Granülomatöz Tiroidit / De Quervain Tiroiditi)

Çoğunlukla virüslerden kaynaklı bir üst solunum yolu enfeksiyonundan oluşur ve sadece tiroit bezleriyle sınırlı kalır.
 

Subakut Tiroiditin Nedenleri Nelerdir?

Bazen bir enfeksiyona bağlı olmaksızın vücudun salgıladığı ve bağışıklık sistemiyle bağlantılı olan kimi maddeler de subakut tiroidite neden olabilir. Bu tür bir tiroiditin belirtileri kendini göstermeden 2-8 hafta evvel hasta genellikle üst solunum yolları iltihabı geçirmiş olur. Hastalığın sebebi net olmasa da bağışıklık sisteminin enfeksiyon sonrasında tiroit bezini de yabancı olarak görmeye başlaması ve saldırması nedeniyle ortaya çıktığı düşünülür. 40-50 yaş arası dönemde görülme sıklığı artar ve kadınlarda görülme sıklığı erkeklere oranla 3-4 kat fazladır. 

 

Subakut Tiroiditin Belirtileri Nelerdir?

Boyunda kulağa vuran, yutkunmayı zorlaştıran ağrı şikayetler arasındadır. Ağrı boynun iki yanında yön değiştirebilir, dokunulduğunda hassasiyet artar. Ayrıca yanı sıra halsizlik, yorgun hissetme, eklem ve kaslarda ağrı, hafif ateş...vb. soğuk algınlığı gibi şikayetler de görülebilir. Tiroit bezinin hasarlı bölgesinden kana geçen hormonlar nedeniyle çarpıntı, terleme, sinirlilik, saç dökülmesi, ishal gibi belirtiler ortaya çıkabilir.   
Çoğunlukla yavaş seyreden hastalık süresi 6-8 haftayı bulabilir. Kan dolaşımındaki hormonların tedaviyle temizlenmesinin ardından buna bağlı şikayetler giderilir. Hastaların yarısında hastalık sırasında tiroit hormonu yetmezliği (hipotiroidi) hafif şekilde belirebilir. Ayrıca ciltte kuruluk, dalgınlık, göz çevresinde şişkinlik, soğuğa karşı hassasiyet ve kabızlık görülebilir. Hastalığın tedavisi tamamlandığında 10 hastadan birisinde hipotiroidinin kalıcı olma riski vardır. 
 

Subakut Tiroiditin Evreleri Nelerdir?

Tiroit bezi salgılandığı hormonlar aracılığıyla metabolizmanın işleyişini düzenlediği için subakut tiroidit, metabolik düzenin bozulmasına sebep olur. İlk evrede enfeksiyon sebebiyle parçalanan tiroit hormonları kana karışır ve bu, metabolizmanın hızlanmasına yol açar. Hipertiroidi denen bu durumda hasta aniden kilo vermeye, terleme, çarpıntı, nefes tıkanıklığı gibi belirtiler baş gösterir. Sonraki iki haftada hormonların düzene girip, metabolizmanın işleyişinin normale döndüğü evreye geçilir. Ancak hastalık ilerlediğinde hipotiroidi baş gösterir ve hastada kilo alma, cilt kuruluğu, uyku hali ve kabızlık başlar. Hastalık seyrini tamamladığında tiroit bezi ve dolayısıyla metabolizma normal işleyişine ger döner. Ancak hastaların onda birinde hipotiroidi kalıcı hale gelir. 
 

Subakut Tiroiditin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hafif vakalar için basit ağrı kesiciler yeterli olabilir. Daha şiddetli hastalarda kortikosteroid yani kortizon tedavisine başlanabilir. Hastalık çoğunlukla 8-10 hafta devam eder. Tedavilere rağmen hastalık sık sık tekrar ederse tiroit bezinin cerrahi operasyonla çıkarılması düşünülebilir ama bu işleme çok nadir başvurulur.  Hastalık sürecinde dinlenmenin çok önemli olduğu unutulmamalıdır. Tedaviler, bazı hastalarda hipotiroidi gelişmesine engel olamadığı için hastaların düzenli aralıklarla takip edilmeleri gerekir.  

Kortizon tedavisi sırasında yemeklerde tuz ve şeker tüketmemeniz önerilir. Doktorunuz aksini söylemedikçe iyot içeren besinler tüketilebilir.

 

Hashimoto Tiroiditi (Kronik Otoimmun Tiroidit) 

Tiroit hastalıkları arasında ‘Hashimoto tiroiditi’ne diğerlerine oranla çok daha sık rastlanır. Görülme sıklığı binde 1 olan bu hastalık, kadınları erkeklere göre 20 kat daha fazla etkilemektedir. Kadınlar arasında da 20 ile 50 yaş arası, hastalıkla en fazla karşılaşılan dönemdir.

 

Hashimoto Tiroditinin Nedenleri Nelerdir?

Hashimoto tiroiditi, bağışıklık sistemimizin tiroit bezini yabancı olarak algılaması ve bağışıklık hücrelerinin tiroit bezine saldırmasından kaynaklanır.

 

Hashimoto Tiroditinin Belirtileri Nelerdir?

Hashimoto hastalığının yaygın belirtileri olan kalp çarpıntısı, terleme ve sebepsiz huzursuzluk, doktora başvurulmadığı için çoğunlukla fark edilmez.  Hastalığın kendini belirgin biçimde fark ettirmesi, bedendeki tiroit hormonu yetersizliğinin ne kadar hızlı ve yoğun geliştiğiyle ilişkilidir. Çoğunlukla bu hastalık tiroit bezinin çalışmasını yavaşça ve fark ettirmeden bozar ve fonksiyonlarını kaybetmesine yol açar. Hipotiroidinin kan testlerinde net biçimde fark edilmesi hastalığın kalıcı hale geldiğini gösterir. 
 

Hashimoto Tiroditinin Evreleri Nelerdir?

Hastalık, ilk evrelerde tiroit bezinin büyümesi (guatr oluşumu) ve ardından giderek küçülmesi ile karakterizedir. Hashimoto tiroiditi görülen bireylerde bağışıklık sistemiyle ilgili diğer bazı hastalıkların da görülmesi olasıdır.
 

Hashimoto Tiroditinin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Takip ve tedavide hastalığa özgü antikorlar yol göstericidir. Bu antikorlar yüksek ancak tiroit hormonları normal ise herhangi bir tedaviye gerek yoktur.  Antikorların düşmesinde selenyum mineralinin etkili olduğu bilinse de hipotiroiditiye karşı koruyucu değildir. Yani hastalığın seyrini değiştirmez. Dolayısıyla sürekli selenyum takviyesi önerilmez. Gebelik planlanıyorsa hastalığın takibi ve tedavisi için hastaya özgü yaklaşım sergilenir. Hipotiroidi tespit edildiğinde ise eksik olan hormonun yerine konması şeklinde olan tedavi başlanır.