Topuk Dikeni
Sıklıkla yetişkinlerde görülen ve topuk ağrısının en yaygın sebeplerinden biri olan topuk dikeni (plantar fasiit), ayak problemlerinin %11 ila 15’ini oluşturan ve birçok toplumda sıklıkla karşılaşılan bir ayak rahatsızlığıdır. En sık da 40-50 yaş aralığındaki kadınlar bu durumdan muzdariptir.
Topuk Dikeni Nedir?
Topuk dikeni; topuk kemiğimizden başlayıp ayak tabanını kat eden bağın zorlanmasına bağlı topukta kalsiyum tortularının birikmesiyle oluşur. Biriken kalsiyum, zaman içinde kemiksi bir hal alınca topuk bölgesinde bir çıkıntı oluşturur. Bu çıkıntı, noktasal ya da kanca gibi farklı biçimlerde olabilir. Röntgenlerdeki bu görünümden ötürü de topuk dikeni ismi verilmiştir.
Bu durum, topuğun her yere değmesiyle ağrıya sebep olabilmekte ve günlük yaşamı ileri derecede engelleyecek boyutlara gelebilmektedir.
Topuk Dikeni Neden Olur? Nasıl Oluşur?
Topuk dikeni, bazen farklı hastalıklara bağlı olarak da gelişebilir. Obezite, yürüme bozuklukları, romatizma gibi bazı hastalıklar topuk dikeninin oluşmasında etkin rol oynayabilir. Topuk dikeni, aniden gelişmez, zaman içerisinde yavaşça oluşur. Topuk dikeni oluşumunun nedenleri arasında;
- Ayak yapısına uygun olmayan, sert tabanlı ve rahatsız ayakkabı kullanımı
- Uzun saatler boyunca ayakta kalmak
- Sert yüzeylerde yürümek, koşmak
- Ayak tabanlarını zorlayan spor aktiviteleri
- İlerleyen yaş
- Obezite
- Topuk kemiğinin üzerine aşırı yük binmesi gibi faktörler bulunabilir.
Topuk Dikeni Risk Faktörleri Nelerdir?
Topuk dikeni risk faktörleri genellikle aşağıdaki belirtilerle ortaya çıksa da kesin tanı için sağlık uzmanlarına danışmak gerekir. Topuk dikeni risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir:
- Eklem hareketlerinde kısıtlılık
- Kas güçsüzlüğü
- Bacak uzunluk farkı
- Yumuşak doku sertliği
- Obezite
- Uzun süre ayakta durmak
- Ayak kaslarındaki gerginlik
- Ortopedik olmayan ayakkabı kullanımı
- Hamilelik
- İlerleyen yaş
Topuk Dikeni Belirtileri Nelerdir?
Topuk dikeninin belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Bazı kişilerde yürütmeyecek kadar ağrıları sebep olabilirken, bazı kişilerde şikayet yapmadan şans eseri saptanabilir. Genel olarak görülen topuk dikeni belirtileri şöyledir:
- Gün içerisinde hissedilen kesik ağrılar
- Topukta iltihaplanma ve şişme
- Uzun süre sonra atılan ilk adımda keskin ağrı hissi
- Topuk bölgesinde ve çevresinde ısı artışı
- Topuk bölgesinde kemik benzeri çıkıntı
- Yürümeyi zorlaştıran hassasiyet hissi
Topuk Dikeni Nasıl Anlaşılır?
Topuk dikeni, uzun bir dinlenme sonrası, özellikle sabah ilk ayağa kalkışta hissedilen çivi batması benzeri şiddetli ağrı ile kendini gösterir. Çekilen röntgenlerle de tanı kolaylıkla kesinleştirilebilir. Fakat ilerlememiş durumlarda henüz kalsiyum tozları çökelemediğinden, kemiğin çıkıntı görülmeksizin de ağrılara sebep olabileceği unutulmamalıdır.
Topuk Dikeni Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Topuk dikeni, sebep olduğu yürüme zorluğunun yanı sıra verdiği rahatsızlık hissiyle hastanın günlük hayatını olumsuz etkileyebilir fakat hastaların büyük bir bölümü, cerrahi dışı müdahaleler ile iyileştirilebilmektedir.
Konservatif Tedavi
- Topuk dikenine sebep olan nedenlerin düzeltilmesi
- İstirahat
- Uygun ayakkabı kullanımı
- Egzersiz
- Kilo kontrolü
- Tabanlık
- Lokal ağrılı bölge enjeksiyonları
- Fizik tedavi yöntemleri şeklinde uygulanabilir.
Cerrahi tedavi
Çok küçük bir grupta, uzun süreli cerrahi dışı tedavi işe yaramazsa, cerrahi tedavi sözkonusu olabilmektedir. Uzman hekimlerin kontrolünde iltihaplanan bölge ya da topuk dikeni çıkıntısı ameliyatla alınabilir.
Topuk Dikeni Evde Tedavi Edilir mi?
Topuk dikeni tedavisi kişiden kişiye değişiklikler gösterebilir. Topuk dikeninin zamanla tekrarlayabilen bir yapıda olması sebebiyle durumun daha da ciddileşmemesi için hekime başvurunun gecikmemesi kritik önem taşır.
Hekiminizin tanı ve tedavi sonrasında uygulayacağı en etkili tedavi yöntemlerinden biri de egzersizlerdir. Evde yapılabilecek egzersizler çoğunlukla yeterlidir.
Geçici rahatlık sağlayan diğer tedaviler ağrıların maskelenmesine ve kronikleşmesine sebep olabileceğinden hekiminizin takibi altında olmanız önemlidir.
Topuk Dikeni Egzersizleri Nelerdir?
Germe Egzersizleri
Aşil tendon kaynaklı gerilmelerin yarattığı stresi azaltmak için uygulanan germe egzersizleri, topuk dikeni tedavisinin en önemli parçasıdır.
Kuvvetlendirme Egzersizleri
Topuk dikeni egzersizleri arasında bir diğer önemli teknik de kuvvetlendirme egzersizleridir. Ayak uzun arkının desteklenmesi ve topuklara düşen yükün azaltılmasıyla topuk dikeni tedavisinde olumlu sonuçlar sağlar.
Terapatik Bantlama
Topuk dikeni semptomlarının giderilmesi için bozulan ayak yapısını düzelterek yakınmaların giderilmesini amaçlayan terapatik bantlama egzersizi, kas ve iskelet sistemi rahatsızlıklarında sıklıkla kullanılan bir uygulamadır.
Tüm hastalıklarda olduğu gibi topuk dikeni tedavisinde de kesin tanı ve doğru tedavi için hekim muayenesi gereklidir.