Karpal Tünel Sendromu
Sendrom, genellikle el ve bileklerin aşırı kullanımından kaynaklanan zorlanmalarda ortaya çıkar. Özellikle 40 yaşın üzerindeki erişkin kadınlarda yaygın olarak görülür. İlk belirtileri ellerde yanma, güçsüzlük ve uyuşukluk şeklinde gözlemlenir. Çevre koşullarından, yaşam faktörlerinden, yoğun ve ağır hareketlerden etkilenerek sendromun seyri ilerleyebilir.
Yapılan araştırmalara göre; karpal tünel sendromunun toplumlarda görülme sıklığı %0,6 - 3,4’tür. Sendrom, özellikle el ve el bileklerini çok aktif kullanma, müzisyenler gibi zorlamalı işler gerektiren belirli meslek gruplarında öne çıkar. Görülme oranı ise 100.000 kişide 330 ila 346 arasında yeni vaka şeklindedir.
Karpal Tünel Sendromu Nedir?
Karpal tünel sendromu ilerleyici özelliğe sahip, bir elin ya da iki elin parmaklarını, özellikle de başparmak, işaret ve orta parmaklarını etkisi altına alan bir rahatsızlıktır. El bileği iç yüzünde yer alan “karpal tünel” isimli kanaldan ilk üç parmağa dağılan “median” isimli bir sinir bulunur. Bu sinirin kanalda bası altında kalması sonucunda kişilerde karpal tünel sendromu ortaya çıkar. Bası, parmaklarda uyuşma ve güç kaybına sebep olur.
Karpal Tünel Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Median sinirinin etkilediği ilk üç parmak ve bazen de yüzük parmağının yarısında yanma, uyuşukluk, iğnelenme, acı, ağrı gibi farklı yakınmalar görülebilir. Bazen yakınmalar yalnızca bu alanla sınırlı kalmaz. Kişilerin ön koluna ya da kolunun tamamına yayılım gösterebilir. İlerleyen aşamalardaki karpal tünel sendromu, el hareketlerinde kısıtlama ve güçsüzlük görülmesine sebep olabilir. Genel olarak karpal tünel belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Uyku sırasında ellerde acı, yanma, rahatsızlık hissi, şişme ve uyuşukluk
- Ellerden omuza yayılan ağrı
- Parmaklarda iğnelenme hissi
- Nesneleri tam olarak kavrayamama
- Avuç içinde uyuşma ve karıncalanma
- Bilekte ya da ellerde ağrı
- Dirseğe kadar uzanan ağrı
- İlerleyen durumlarda baş parmağın altındaki kasın erimesi ve güçsüzlük
- Zayıf tutuş
Karpal Tünel Sendromu Kimlerde Görülür?
Erkeklere kıyasla karpal tünel sendromunun görülme sıklığı kadınlarda daha fazladır. Özellikle 40 ila 60 yaş aralığındaki kadınlarda karpal tünel sendromu riski yüksektir.
Hamileliğin son evrelerinde, menopoz dönemlerinde, östrojen alanlarda da karpal tünel sendromu görülebilir. El bileği ile tekrarlayıcı hareketler yapan kişilerde bu hastalığın risk oranı yüksek denilebilir. Bazı meslekler, ev işleriyle ilgilenenler, müzisyenler, spor ve bazı hobilerle uğraşan kişilerde de risk faktörü bulunur.
Bunların dışında tütün ve tütün ürünleri kullanımı ve şeker hastalığı gibi bazı hastalıklar median sinirine giden kan akımını olumsuz etkileyebilir. Bazı metabolik hastalıklar, uzun süre araç kullanma, ellerin kenetlenmesi gibi sürekli ve zorlayıcı faaliyetlerde bulunma, karpal tünel sendromu yaşanmasına sebep olabilir.
Karpal Tünel Sendromu Neden Olur?
Nedeni kesin olarak bilinmeyen fakat yaşam tarzı faktörlerinden etkilenerek ilerleme gösteren bu hastalık için genellikle “idiyopatik” yani “nasıl geliştiği bilinmeyen” ifadesi kullanılır.
Karpal tünel sendromu nedenleri şöyle sıralanabilir:
- Hormonal değişiklikler
- Alt kolda ödem birikmesi
- Karpal tüneli çevreleyen dokuların iltihaplanması (mikrobik olmayan)
- Bilekte stres ya da travma
- Karpal tünel içerisinde yer kaplayan kitleler
Araştırmalara göre karpal tünel sendromu; ödem ya da hormonal değişiklikler sebebiyle hamile kadınların %20 ila 45’inde yaygın olarak görülür ve hamilelik sonrasında kendiliğinden geçer.
Karpal tünel, belirli mesleklerle ilgili faaliyetler sebebiyle tetiklenebilir. Sürekli titreşen ya da kuvvetli hareketler gerektiren aletlerin sıklıkla kullanımı (müzisyenler gibi), bileğe baskı uygulanmasına ve karpal tünel çevresinde iltihaplanma ya da şişliğe sebep olabilir.
Karpal Tünel Sendromu Egzersizleri Nelerdir?
Karpal tünel sendromu egzersizleri, başlangıç evrelerinde uygulandığında hastalığın seyrini değiştirebilecek derecede olumlu gelişmelere sebep olabilir.
Tendon Kaydırma Egzersizleri
Parmaklar ve el bilekleri düz bir biçimde tutulur. Parmakların orta ekleminden parmaklar ve bu pozisyonda eli birleştiren eklem öne doğru bükülür. Sonrasında parmaklar orta eklemden başlayarak düzleştirilir. Ardından parmaklar tekrar orta eklemden itibaren bükülür. Bu egzersiz, günde 3-5 kez tekrarlanabilir.
Sinir Kaydırma Egzersizi
Öncelikle el yumruk yapılır. Parmaklar birbirine yapışık olacak şekilde bilek hiç bükülmeden düz bir biçimde açılır. Parmaklar düz konumdayken bilek, geriye doğru bükülür. Başparmak, bilek ve diğer parmaklarla aynı hizaya gelene kadar bükme işlemi gerçekleştirilir. Sonrasında avuç içi yüze bakacak şekilde ön kol döndürülür. Bu işlem de günde 3- 5 defa tekrarlanabilir.
Karpal Tünel Sendromu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Karpal tünel sendromu tedavisi, karıncalanma ve ağrı gibi farklı belirtilerin şiddetine ve kas zayıflığına göre değişiklikler gösterebilir. Sendromun erken teşhisinde tedavinin seyri daha kolay işler, bu noktada hastalığın durdurulması mümkündür. Karpal tünel tedavisinde genellikle iltihap giderici (antiinflamatuvar) ve ağrı kesici ilaçlar reçete edilir. Atel kullanımı ve fizik tedavi yöntemleri de tedavide kullanılan yöntemlerdir. Bazen de hastalığa sebep olan farklı bir rahatsızlık varsa onun tedavisine öncelik verilir. İlaçla tedavinin yeterli olmadığı durumlarda ise cerrahi müdahale yapılır.
Cerrahi Olmayan Tedavi
Hastalığın ilerleyen evrelerinde yakınmaları azaltmak ve hastalığın gidişatına yön verebilmek amacıyla bazı farklı tedavi şekilleri uygulanır. Bu tedavi yöntemleri şöyle sıralanabilir:
- İlaçla tedavi
- Karpal tünel sendromu bilekliği (atel kullanımı)
- Steroid enjeksiyonu
- Fizik tedavi uygulamaları
- Sendroma özel el ve bilek egzersizleri
Cerrahi Tedavi
İlaçla tedavi ve egzersizlerle başarılı olunamayan durumlarda uzman hekimler, hastaların ameliyat olmalarına karar verebilirler. Karpal tünel gevşetilmesi olarak adlandırılan cerrahi müdahale farklı tekniklerle uygulanabilir. Bu tekniklerin ortak hedefi, median sinirin üzerindeki baskının ortadan kaldırılmasını sağlamaktır.
Karpal Tünel Sendromu Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Karpal tünel sendromu, zamanında tanı konulamaması ve tedavi edilememesi sebebiyle kas zayıflığının zamanla ilerlemesine yol açabilir. Yaşanan sinir sıkışması, kas erimelerine sebebiyet verebilir. Bu gibi durumlarda hastalar, eşyaları elleriyle taşıyamayacak kadar güçsüzleşebilirler. İlerleyen evrelerdeki karpal tünel sendromu, hastaların ellerinin tutmamasına, araba kullanamamasına hatta yemek yerken bile zorlanmasına sebep olabilir.
Karpal tünel, ilerleyici türde bir hastalıktır. Bu nedenle tedavi yaklaşımları oldukça önemlidir.