Ağız Kokusu
Dünya geneline bakıldığında ağız kokusu, diş çürükleri ve periodontal hastalıklardan sonra diş hekimliği kliniklerine başvurma sebebi olarak 3. sırada yer alıyor. Fakat ağız kokusu yakınması ile kliniklere başvuran bireylerin neredeyse %40 – %60’ında ağız kokusu teşhisi koyulamıyor. Bu durum da ağız kokusu tanısında bireylerin yakınmalarının güvenilir olmadığını ispatlıyor. Literatüre bakıldığında ağız kokusu yaygınlığı dünya genelinde %2-50 arasında değişkenlik gösteriyor.
Ülkemizde 18 yaş üstü 459 hasta üzerinde gerçekleştirilen bir araştırma sonuçlarına bakıldığında hastaların %50,7’sinde ağız kokusu kesin tanısı konulduğu görülüyor. Uluslararası Halitozis Araştırma Birliği, dünya nüfusunun yaklaşık olarak %8’inin ağız kokusu kökenli psikolojik ve sosyal problemler yaşadığını bildiriyor.
Ağız Kokusu Nedir?
Genetik faktörler, stres, diyet ve geçirilen hastalıkların etkisiyle çeşitli uçucu nitelikte olan ya da olmayan bazı kötü kokulu moleküller kişilerin ağızlarından salınmaktadır. Ağız kokusu, kişilerarası sosyal iletişimi etkileyen ve bireyler için problem yaratan oldukça olumsuz bir durum olarak tanımlanabilir.
Ağız kokusu diğer adıyla Halitozis, ağız içi ya da ağız dışı kaynaklı olup olmadığına bakılmadan, ağızdan gelen kötü kokuyu tanımlamak amaçlı kullanılır.
Oral halitozis terimi ise ağız boşluğundan kaynaklı oluşan kokuyu tanımlamak için kullanılır. Kötü koku genellikle ağız içi kaynaklı yaşanır. Bu nedenle de oral halitozis, birçok kişide sıklıkla rastlanılan bir durumdur.
Ağız Kokusu Neden Olur?
Genel olarak bakıldığında ağız kokusu, özellikle tükürükteki, diş eti oluğundaki, ağızdaki ve dildeki mikroorganizmaların çürümeye sebep olan aktivitesi sonucunda ortaya çıkar. Ağız kokusuna, ağız sağlığına yeterince özen gösterilmemesi de neden olabileceği gibi farklı birçok problemden dolayı da yaşanabilir. Bu açıdan ağız kokusu sebepleri şu şekilde sıralanabilir:
- Ağız içerisindeki yemek artıkları
- Diş üzerindeki plaklar
- Çürükler
- Boğaz ve bademcik iltihapları
- Uzun süren açlık, dengesiz beslenme
- Diş eti iltihapları
- Mide ve bağırsak hastalıkları
- Gastroözefageal Reflü
- Şeker hastalığı
- Fazla alkol tüketimi
- Takma dişler
- Sık kahve tüketimi
- Gömülü diş
- Sigara tüketimi
- Bazı vitamin eksiklikleri
- Solunum sistemi hastalıkları
Ağız Kokusu Belirtileri Nelerdir?
Ağız kokusu, bir hastalık değildir fakat beraberinde birçok hastalığın belirtisi olabilir. Genel olarak bakıldığında ağız kokusu, kişilerin ve çevresinin fark edebileceği netlikte belirtiler gösterir. En net ağız kokusu belirtileri arasında diş çürükleri bulunur.
Ağız Kokusu Hangi Hastalıkların Belirtisidir?
Kişiler, patolojik durumlardan dolayı ağız kokusu problemiyle karşı karşıya kalabilirler. Ağız hijyenine dikkat eden ve buna rağmen bir süredir ağız kokusu şikayetleri bulunan kişiler, altında yatan sebepleri öğrenmek için yakın zamanda sağlık kuruluşlarına danışmalıdırlar. Ağız kokusuna neden olabilecek hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:
- Sinüzit
- Boğaz hastalıkları
- Faranjit
- Şeker hastalığı
- Mide kanseri
- Reflü, mide hastalıkları
- Böbrek yetmezliği
- Karaciğer yetmezliği
- Yemek borusu kanseri
- Akciğer enfeksiyonu
Ağız Kokusu Nasıl Önlenir?
Ağız kokusunun oluşmamasına yönelik olarak öncelikle kişilere doğru ağız hijyeninin nasıl yapılacağına dair eğitimler verilmelidir. Bireylerin ağız sağlığına yönelik alışkanlıklar kazanması, bu tarz problemler yaşamamaları adına oldukça önemlidir. Bu anlamda ağız kokusu önleme amacıyla yapılabilecekler arasında şunlar bulunur:
- Günde en az ikişer dakika boyunca ve en az iki kez diş fırçalama alışkanlığı edinmek
- Dil ve yanaklardaki dokularda da artık birikimini engellemek ve mikroorganizma oluşumunu engellemek amacıyla bu bölgelerin de fırçalanması
- Ağızdaki ve dişlerdeki besin artıklarının temizlenmesi amacıyla diş tipi kullanmak
- Ağız temizliği ardından ağzın gargara ya da antibakteriyeller ile çalkalanması
- Protez diş kullanılıyorsa, protezleri geceden çıkarmak ve temizliğini yapmak
- Yılda en az iki defa ağız ve dış muayenesi rutini oluşturmak
- Kullanılan diş fırçaları, 3-4 ayda bir değiştirilmesi ve fırçaların üzerinde üreyebilen mikroorganizmalara karşı fırçayı korumak
- Tüketilen besinlerden paketli gıdaların, çok şekerli yiyeceklerin çıkarılması da diş sağlığını koruyacağı için ağız kokusunu önlemek için katkıda bulunabilir.
Ağız Kokusu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Ağız kokusu tedavisi uygulanabilmesi için öncelikle ağız kokusunun asıl kaynağı tespit edilmelidir. Bunun için de hastaların tıbbi öyküleri dinlenir. Genellikle ağız kokusunun kaynağı ağız ve diş hastalıklarıdır.
Ağız kokusu tedavisi için öncelikle hijyen oldukça önemlidir. Diş fırçalamak yanı sıra, dilin ve yanakların da fırçalanması gerekir. Ağız içerisinde eskimiş köprü ve diş protezleri zamanla gıda birikmelerine yol açacağı için kötü kokulara sebep olabilir. Bu durumda, düzenli bir beslenme rutini oluşturulabilir ve eksik dişler için gerekli tedavi uygulanabilir. Çürük dişler, içerisindeki bakterilerin besin artıklarını sindirerek kötü kokulu sülfür bileşikleri salmalarına sebep olurlar. Bu nedenle çürük tedavisi de oldukça önemlidir. Tüm bunların dışında diş taşı temizliğinin de sürekli şekilde uygulanması ve kişilerdeki diş eti hastalıklarının tedavilerinin yapılması gerekir.
Ağız Kokusuna Hangi Bölüm Bakar?
Ağız kokusu şikayetiyle sağlık kuruluşlarına başvuracak bireyler, ağız ve diş sağlığı bölümüne gidebilirler. Tanı ve teşhis sonrasında problemin çeşidine göre uzman hekimler kişileri en doğru biçimde yönlendireceklerdir.