Regl Nedir?
“Regl”, “âdet kanaması” ya da “menstrüasyon” olarak tanımlanan vajinal kanama, ergenlik döneminden itibaren başlayarak her ay gerçekleşen döngüdür. Mukozal doku ve kan düzenli olarak rahim içi tabakasından dışarı atılır. Önemli bir gelişimsel basamak olan menstrüasyon, kadınların biyolojik açıdan olgunlaştıklarını gösterir.
Regl (Adet) Nasıl Oluşur?
Regl döngüsü, fallop tüpleri yoluyla uterusa hareket eden yumurtaların salınmasını içerir. Dokular ve kan, döllenme için rahmin duvarlarını doldurmaya başlar. Yumurta döllenmezse, rahmin iç zarı, adet kanı ile rahim ağzındaki küçük açıklıktan akar ve vajinal yolla dışarı atılır. Aylık adet döngüsü sürecinde rahim kendini hamileliğe hazırlar. Hamile kalınmazsa östrojen ve progesteron hormon seviyeleri düşmeye başlar. Düşük hormon seviyeleri vücuda adet görmesi için sinyal verir.
Tipik adet döngüsü 28 gün olarak kabul edilir ancak bu döngü her kadın için farklı olabilir. Ayrıca kadınların regl döngüsü aydan aya farklılık da gösterebilir.
Regl döngüsü genellikle 24 ila 38 günde bir ilerliyorsa düzenli kabul edilir. Bu, son adetin ilk gününden bir sonraki adetinizin başlangıcına kadar geçen sürenin en az 24 gün olduğu, ancak 38 günden fazla olmadığı anlamına gelir.
Regl (Adet) Ne Zaman Başlar?
Çocukluktan erişkinliğe geçiş olarak bilinen ergenlik döneminde kız çocuklarında görülen fiziksel gelişmelerin en önemlisi menarş (ilk adet görme) ve bunu izleyen regl döngüsüdür. Kızlar ergenliğe genellikle 10- 12 yaş arasında girerler. Genellikle kadınlar ilk adetlerini 9-15 yaş arasında görürler. Ortalama yaş ise 12’dir.
Regl (Adet) Ne Zaman Biter?
Menopoz, görülen son regl kanamasına verilen addır. İlk olarak 12 yaş civarında ortaya çıkan regl kanamalarının sona ermesi ile kadınlar menopoz dönemine girerler. Menopoz, kadınların orta yaş döneminde yaşadıkları doğal gelişimsel değişimlerden biridir. Menopoza dair farklı yaş aralıkları verilmektedir ama menopozun ortalama olarak 35-65 yaşları arasındaki dönemi kapsadığı kabul edilir.
Kadınlar, 45-55 yaşları arasında da menopozla birlikte doğurganlıklarının sonuna gelirler. Menopoza girme yaş ortalaması dünyada 50-51, Türkiye için 48 olarak kabul edilir.
Regl Kaç Gün Sürer?
Kadınların regl dönemi genellikle ortalama 5 gün sürmekle birlikte 3-7 gün arasında değişir. İlk iki gün daha yoğun bir akıntı olur. Kan kaybı miktarı çoğunlukla 5-12 çay kaşığı civarındadır. Menstrüasyon başladığında, yeni bir foliküler fazın başlangıcını işaret eder ve regl döngüsü yeniden başlar.
Regl (Adet) Sancısı Neden Olur?
Kadınlar hayatlarının neredeyse yedi yılını regl olarak geçirirler. Bu sağlıklı bir döngünün parçasıdır. Ancak bu döngü içindeki şiddetli ağrılar ve aşırı kanama normal değildir.
Düzensiz, ağır ve ağrılı regl dönemlerin bazı yaygın nedenleri şunlardır:
Adenomyozis:
Adenomyozis’de rahmi kaplayan endometrial doku rahim kasına doğru büyür.
Bu durum rahim duvarlarını kalınlaştırır ve damar sistemini (kan damarları) bozar, bu da ağır, uzun süreli ve ağrılı adetlere yol açabilir.
Kanama bozuklukları:
Kanın düzgün şekilde pıhtılaşmasını önleyen von Willebrand hastalığı gibi bazı kalıtsal kanama bozuklukları anormal kanamaya neden olabilir. VWD, bir kanama bozukluğudur. Kanın pıhtılaşma yeteneğini etkiler. Kan pıhtılaşmazsa, bir yaralanma sonrasında ağır ve durdurulması güç kanama olabilir. VWh’lı kadın hastaların en önemli sorunu anormal kanamalardır. Kanamaların %65-80’inde aşırı menstrüel kanamalar görülebilir.
Kanser:
Rahim ağzı kanseri ve rahim kanseri yoğun ve ağrılı regl kanamasına neden olabilir.
Endometriozis:
Endometriozis, rahim içinde bulunan endometrium tabakasının rahmin dışındaki başka bir bölgede büyümesi sonucu gelişen ve sıklıkla ağrı veren bir hastalıktır. Endometriozis en sık olarak yumurtalıklar, fallop tüpleri ve pelvisi örten dokuda görülmektedir.
İlaçlar:
Bazı antikoagülanlar (kan sulandırıcılar), iltihap önleyici ilaçlar veya hormonal ilaçlar ağır adet kanamasına sebep olabilir.
Polikistik over sendromu (PCOS):
Düzensiz hormon üretimine bağlı olarak ortaya çıkan ‘Polikistik Over Sendromu’ kadınlarda en sık görülen hastalıklardan biridir. Polikistik Over Sendromu, her 10 kadından birinde görülebilmektedir. Yumurtalıklarda çok sayıda, yumurtlama sürecini tamamlayamamış yumurtanın olması ve buna bağlı adet düzensizliği ile kendini gösteren hastalık, kadınlarda aşırı adet kanamasına ve ağrıya da sebep olabilir.
Rahim polipleri ve miyomları:
Polipler ve fibroitler rahmin kas dokusundan oluşan kanserli olmayan tümörlerdir. Rahim içinde veya rahim ağzında bulunabilirler. Her ikisi de ağır adet kanamasına ve ağrıya sebep olabilir.
Regl (Adet) Ağrısına Ne İyi Gelir?
Regl döneminde vücutta normalden daha farklı belirtiler yaşanıyorsa yapılması gereken ilk olarak sağlık kuruluşları ve çalışanlarından destek alınmasıdır. Adet sancılarının giderilmesi için hekimlerin önerileri ve reçeteleri dahilinde birtakım ilaçlar kullanılabilir. Medikal tedavi yöntemleri dışında evde regl ağrısına iyi gelebilecek ve kişileri rahatlatacak bazı çeşitli yöntemler de vardır:
Su
Su içmek regl dönemindeki şişkinliğin atılmasına ve ağrının azalmasına yardımcı olabilir. Sıcak su ise vücuttaki kan akışını hızlandırabilir ve kasların gevşemesini sağlayabilir. Bu da uterus kasılmalarının sebep olduğu krampları azaltabilir.
Bitki Çayları
Bitkisel çaylar, kas spazmlarını azaltabilen anti-inflamatuar özelliklere ve antispazmodik bileşenlere sahiptir. Papatya, rezene ve zencefil çayı içmek regl dönemindeki krampları hafifletmenin doğal bir yoludur.
Antienflamatuar Yiyecekler
Antienflamatuar yiyecekler regl ağrıları için doğal bir rahatlama sağlayabilir. Bu tür gıdalar kan akışını artırmaya ve rahmi rahatlatmaya yardımcı olabilir. Çilek, domates, ananas ve zerdeçal, zencefil, sarımsak, yeşil yapraklı sebzeler, badem, ceviz ve somon gibi yağlı balıkların da ağrıyı azaltmada etkisi olabilir.
Kafeinsiz Yiyecek- İçecekler
Kafein kan damarlarının daralmasına neden olur. Bu, rahmin daralmasına sebep olur ve krampları daha ağrılı hale getirebilir. Regl olunan süre boyunca kafeinsiz kahve içilebilir. Enerjiyi arttırmak için yüksek proteinli atıştırmalıklar tercih edilebilir.
Egzersizler
Regl dönemi boyunca yapılan egzersizler ağrıyı azaltmak için oldukça etkilidir. Kadınlar regl dönemlerinde kendilerini daha iyi hissetmek için on beş dakikalık yoga, hafif esneme veya yürüyüş tercih edebilir.
Stresi Azaltmak
Regl dönemindeki bir kadının en büyük düşmanı strestir. Yüksek seviyede stres, ağrıları çok daha kötü bir noktaya getirebilir. Stresi azaltmak için meditasyon, derin nefes alma, yoga gibi teknikler kullanılabilir veya nefes pratikleri denenebilir.
Regl (Adet) Ağrısı Neden Gecikir?
- Kilo değişimleri, stres, mevsimsel değişiklikler ya da geçirilen rahatsızlıklar adet düzenine etki edebilir ve adetin gecikmesine sebep olabilir. Bir sene içerisinde yaşanan bir-iki düzensizlik normal olarak karşılanabilir fakat regl düzenindeki sürekli gecikmeler, normal sayılmaz. Adet kanamasının gereğinden uzun sürmesi ya da çok seyrek gerçekleşmesi kişilerin sağlığı açısından dikkat edilmesi gereken bir noktadır.
- Hormonal hastalıklar, rahim ve yumurtalıkları ilgilendiren hastalıklar, kullanılan ilaçlar da adet gecikmesine sebep olabilir.
- Kişilerin yeme bozuklukları da regl gecikmesine sebep olabilecek nedenler arasında sayılabilir. Düzenli bir beslenme düzeninin olmaması beyindeki hipotalamus bölgesini etkiler. Bu şekilde etkilenen hipofiz bezi de yumurtalıkların düzenli çalışmasına engel olabilir.
Kimler Regl (Adet) Olmaz?
Genç kızların 15-16 yaşlarına kadar hiç adet görmemesi tıp dilinde Primer Amenore olarak tanımlanır. Adet döngüsü başladıktan sonra aniden döngünün kesilmesine de Sekonder Amenore adı verilir. Regl olmamanın biyolojik ve fizyolojik olmak üzere birçok farklı sebebi bulunur. Uzun süreli regl olamama durumlarında mutlaka uzman bir hekime danışılmalıdır. Adet görememek, hastalık değil bulgu olarak tanımlanır. Regl olmaya engel sebepler başlıca şu şekilde sıralanabilir:
- Menopoz; kadınların hayatlarında belirli bir yaştan sonra geçirdiği ve üreme sistemlerinin durduğu dönemi ifade eder.
- Hamilelik; düzenli bir adet döngüsü olan kadınlarda bile adet eksikliği yaşanır. Hamileliğin en yaygın belirtilerinden biri regl kanamasının durmasıdır.
- Emzirme; doğumdan sonra kadınların ilk 6 ay içerisinde regl kanaması görmediği durumu tanımlar. Bu duruma tıp dilinde Laktasyonel Amenore (LAM) adı verilir ve bazen doğum sonrasında 1 yıla kadar uzayabilir.
- Doğuştan; bazı bireyler rahimleri olmadan doğabilirler. Bu durum da kişilerin gebe kalmasını ve regl olmalarını engeller.
Regl Ağrısı için Hangi Bölüme Danışılmalıdır?
Regl ağrısı için hastanelerin
“Kadın Hastalıkları ve Doğum” bölümlerine muayene olunabilir.