Lenf Kanseri (Lenfoma)

Genellikle çocukluk çağı kanserleri arasında en sık görülen kanser türü lösemi iken her iki cinsiyette de lenf kanseri ve merkezi sinir sistemi tümörleri, lösemileri takip ediyor. Genç erkeklerde testis kanseri ve Hodgkin lenfoma, kadınlarda ise tiroid, Hodgkin ve Hodgkin dışı lenfomanın ön planda olduğu görülüyor. Lenfoma, ülkemizde erkeklerde en çok rastlanan 7. kanser türü, kadınlarda da 8. kanser türü olarak biliniyor.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu’nun 2015 yılında açıkladığı Türkiye Kanser İstatistikleri çalışmasında Hodgkin lenfomanın 2011 yılında erkeklerde görülme oranı 100bin kişide 2.2, kadınlarda ise 1.6 olarak belirtiliyor. Her yıl erkeklerde yaklaşık olarak 1.644, kadınlarda da 1.196 yeni lenfoma vakasıyla karşılaşılıyor.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Nedir?

Tıp dilinde lenfoma olarak da adlandırılan lenf kanseri, lenfosit adlı kan hücrelerinin lenf bezlerinde gereğinden fazla çoğalmasıyla ortaya çıkar. Lenfoma; çoğalan kötü huylu lenfositlerin sadece lenf bezlerinde değil karaciğer, kemik iliği, dalak gibi diğer organlara da yayılması ve çoğalması durumudur.  Hastalık, sıklıkla lenf bezlerinde görülür. Görülme sıklığı, kadınlara kıyasla erkeklerde çok daha fazladır.  Lenf kanseri, çocukluk çağında sık olarak görülebilen bir kanser türüdür.

Hodgkin Lenfoma (HL) Nedir?

Hodgkin lenfoma, bağışıklık sisteminin bir parçası olan lenfatik sistemde oluşan kanser türüne verilen isimdir. Bu hastalıkta, lenfatik sistemdeki hücreler anormal bir şekilde büyüme gösterir ve lenfatik sistemin ötesine de yayılabilirler. Hodgkin lenfoma hastalığı ilerledikçe, vücudun enfeksiyonla savaşma yeteneği de yavaşça bozulur.

Hodgkin lenfoma, lenfatik sistemde görülen en yaygın iki kanser çeşidinden biridir. Son zamanlarda Hodgkin lenfomanın tanı ve tedavisinde yaşanan olumlu gelişmeler, hastalık tanısı konulmuş kişilerin iyileşmesine olanak tanır.

Non-Hodgkin Lenfoma (NHL) Nedir?

Non Hodgkin lenfoma, lenfatik sistemin dışında kalan kanser türüne verilen isimdir. Non Hodgkin, tek bir hastalık değil birçok hastalık grubundan meydana gelir.  

Hastalığın gelişiminde birden fazla faktör etkili olur. Bağışıklık sistemi doğuştan düşük olan ya da sonradan gerçekleşen bazı hastalıklar (EBV, HIV, HHV8, HTLV-1) sebebiyle kişilerde NHL daha fazla görülür. Bunların dışında bazı etkili ilaçların kullanımı, boya ve deri sanayide çalışan kişilerde de Non Hodgkin görülmesine sebep olabilir. Tarım alanlarında kullanılan haşarat ve bitkiler için kullanılan ilaçlara uzun süreli maruz kalmak da kişilerde NHL görülmesine etki edebilir.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Belirtileri Nelerdir?

Lenfoma semptomlarında görülen bazı belirtiler aslında birçok hastalıkla benzer özellikte olabilir. Bireyler genellikle grip, soğuk algınlığı ya da geçmeyen farklı bir solunum yolu enfeksiyonu etkisinden dolayı doktora giderler. Lenf kanseri belirtileri arasındaki yaygın semptomlar şunlardır:
  • Ateş
  • Ağrılı ya da ağrısız lenf bezi şişmesi
  • Gece terlemeleri
  • Titreme
  • Kaşıntı
  • Enerji eksikliği
  • Yorgunluk
  • Anemi
  • Solunum sıkıntısı
  • Kaşıntı
  • Ağızda oluşan yumuşak şişlikler
Lenfoma, belirli genel semptomlarla kendini gösterir ve bu semptomlar uzun süredir devam ediyorsa olası lenfoma riskine karşı tüm nedenleri belirlemek amacıyla genel bir değerlendirme yapılması gerekir.
Belirtilen semptomlara sahip kişilerin çoğunda lenfoma görülmeyebilir. Bu nedenle kalıcı semptomlara sahip kişilerin lenfoma olmadığından emin olunması için kişinin mutlaka uzman bir hekim tarafından muayene edilmesi gerekir.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Neden Olur?

Lenf bezi kanseri, lenfosit adı verilen zararlı hücrelerin gerekenden fazla çoğalmasıyla oluşur. Lenfoma hastalarında genellikle hastalığın başlama nedeni tam olarak bilinemez. Bir aile içerisinde birden fazla lenfoma kanseri tanısıyla karşılaşıldığı durumlarda lenfomanın genetik faktörü etkilediği düşünülebilir. Lenfoma, bağışıklık sistemi düşük insanlarda daha sık karşılaşılan bir hastalık türüdür.

Çevresel faktörler, virüsler, bakteriler, genetik faktörler, fiziksel sebepler, kemoterapi, bağışıklık sistemi hastalıkları ve kollajen doku hastalıkları kişilerde lenfoma gelişme riskini artıran sebepler arasında sayılabilir.
Lenf kanseri, tedavisi mümkün olan bir hastalıktır. Güncel tedavi yöntemleriyle lenfoma türlerinde %95’e kadar başarı sağlanması mümkündür.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Teşhisi Nasıl Yapılır?

Lenf kanseri teşhisi koymak için kullanılan test ve işlemler şöyledir:

Fiziki muayene; genişleyen lenf nodlarına bakmak ve işaretleme yapmak için vücudun muayene edilmesi anlamına gelir.
Lenf nodunun çıkarılması; laboratuvarda incelemek üzere lenf nodunun bir kısmının ya da tamamının alınıp biyopsi yapılması anlamına gelir. Yapılan biyopsi sonucunda lenf nodlarında kanser hücrelerinin bulunup bulunmadığı ya da lenfte hangi hücre türlerinin var olduğu ortaya çıkabilir.
Kemik iliği örneği alınması; kemik iliği biyopsisi anlamına gelen bu işlem, kemik iliği numunesi almak için kalça kemiğinden bir iğne sokulması ile gerçekleştirilir. Alınan örnekler, lenfoma hücrelerinin aranması için detaylı bir biçimde analiz edilir.
Görüntüleme testleri; lenf kanseri riskinin vücudun hangi alanlarında bulunduğunun tespiti için önemlidir. Bu testler arasında MRG, BT ve Pozitron Emisyon Tomografisi (PET) bulunur.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Tedavisi Nasıl Yapılır?

Lenf kanseri tedavisi sürecinde öncelikle kişilerin lenfoma türüne ve lenfomanın saldırganlık derecesine bakılır. Lenfoma tedavisi aşağıdaki süreçleri içerir:
  • Aktif izleme; bazı lenfoma türleri, hızlı yayılım göstermez ve çok yavaş büyürler. Doktorunuz bu süreçte, günlük yaşantıdaki faaliyetlerinizi etkileyen belirti ve işaretleri dinleyerek rahatsızlığı izleyebilir, sonrasında periyodik testlere girmenizi önerebilir.
  • Kemoterapi; var olan kanser hücrelerini öldürmek amacıyla kullanılan bir tedavi şeklidir. Genellikle kemoterapi, bir toplar damar içerisine verilir fakat bireylerin aldığı özel ilaçlara bağlı olarak hap şeklinde de kullanılabilir.
  • İlaç tedavisi; lenfoma tedavisinde kullanılan ilaç tedavisi yöntemi, vücuttaki anormalliklere odaklanır ve hedefe yönelik çalışır. Örneğin; immünoterapi ilaçları, direkt olarak kanser hücrelerini öldürmek amacıyla bağışıklık sistemini kullanırlar.
  • Kemik iliği nakli; kök hücre nakli olarak da bilinir. Bu tedavi yönteminde kemik iliğini baskılamak amacıyla yüksek dozda kemoterapi ya da radyasyon kullanılır. Sonrasında kişilerin vücudundan ya da farklı bir vericiden alınan sağlıklı kemik iliği kök hücreleri, lenf kanseri olan kişinin kanına enjekte edilir ve kemiğe ulaşması sağlanır.  Bu durum da kemik iliğinin yeniden inşa edilmesine yardımcı olur.
  • Radyasyon terapisi; bu tedavi yönteminde kanser hücrelerini öldürmek amacıyla proton ya da X ışını gibi güçlü enerji demetleri kullanılır.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Tedavisinin Yan Etkileri Nelerdir?

Lenf kanseri tedavisi her birey için farklı şekillerde uygulanabileceği için oluşabilecek yan etkiler de birbirinden farklı olabilir. Örneğin radyoterapi tedavisinin yan etkileri, ışın tedavisi uygulanan bölgeye ve verilen doza göre oldukça farklılık gösterebilir. Genel olarak lenfoma tedavisinde kişilerde büyük oranda yorgunluk görülür. Bunun dışında lenf kanseri tedavisinin diğer yan etkileri şunlardır:
  • Kusma
  • Bulantı
  • Kabızlık
  • İshal
  • Ağızda yaralar
  • Kanlı idrar
  • Ateş
  • Öksürük
  • Saç dökülmesi
  • Güçsüzlük
  • Vücutta döküntü
  • Vücudun bazı bölümlerinde karıncalanma hissi
  • Kalp, akciğer rahatsızlıkları
  • Sinir problemleri